ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦੌਰੇ ‘ਤੇ ਮੋਰੋਕੋ ਪਹੁੰਚੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਮੋਰੋਕੋ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੌਰਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਦੋਵਾਂ ਪੱਧਰਾਂ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਟਾਟਾ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਿਸਟਮਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਸੀ। ਇਹ ਪਲਾਂਟ ਨਾ ਸਿਰਫ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੇਗਾ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ-ਮੋਰੋਕੋ ਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਤੱਕ ਵਧਾਏਗਾ।
ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰੱਖਿਆ ਪਲਾਂਟ
ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਟਾਟਾ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਿਸਟਮਜ਼ ਯੂਨਿਟ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀ (ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ) ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਪਲਾਂਟ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਖੁਦ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰੇਗਾ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗਾ ਬਲਕਿ ਅਫਰੀਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੈਰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ।
ਮੋਰੱਕੋ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਰਣਨੀਤਕ ਗੱਲਬਾਤ
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮੋਰੱਕੋ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਅਬਦੇਲਤੀਫ ਲੌਧੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦੁਵੱਲੇ ਰੱਖਿਆ ਸਹਿਯੋਗ, ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਰੱਖਿਆ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਫੌਜੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ।
“ਪੀਓਕੇ ਕਹੇਗਾ – ਮੈਂ ਵੀ ਭਾਰਤ ਹਾਂ”
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੀਓਕੇ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲਾ ਕਸ਼ਮੀਰ) ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਬਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਹੁਣ ਪੀਓਕੇ ਵਿੱਚ ਉੱਠ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਦਿਨ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਪੀਓਕੇ ਕਹੇਗਾ – ਮੈਂ ਵੀ ਭਾਰਤ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ; ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਵੇਗਾ।”
“ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ, ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ।”
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਵੁਕ ਹੋਏ
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮੋਰੋਕੋ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਬਾਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ, ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਕਸ ‘ਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤੀ ਹਾਂ। ਭਾਰਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ।” ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਤਾਕਤ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਨਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ। ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਰਮ ਪੁੱਛਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਿਆ, ਪਰ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦੀਆਂ, ਤਾਂ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
“ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਦੀ ਹੈ”
ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪਹਿਲਾਂ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਚਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
